‘De kracht van water’ – fotografie door Mischa Keijser
Als landschapsfotograaf is het lastig om -werkend in Nederland- niet bezig te zijn met water. Vrijwel overal is het water zichtbaar, als beeldbepalend element, of subtiel in de vorm van een klein slootje. Sommige delen van de Veluwe wellicht uitgezonderd. In 2016 begon beeldend kunstenaar Mischa Keijser aan een serie over de zee. Een wat platgetreden onderwerp, maar daarom juist interessant; hoe breng je de zee in beeld op een manier die de kijker verrast, op een manier die voorbij gaat aan de het beeld dat we al kennen?
Een vraag die wellicht altijd opgaat in de kunsten; hoe laat ik iets zien op een manier die de kijker verrast, hoe vertel ik een verhaal zodanig dat de luisteraar op het andere been wordt gezet?
De grote overstromingen in juli 2021, die een aantal rivierdalen in Nederland, België en Duitsland troffen en meer dan 220 mensen het leven kosten, waren een schokkend voorbeeld van de wijze waarop klimaatverandering en geografie tot een plotselinge en ongekend grote ramp kunnen leiden. Klimaatverandering omdat het lagedrukgebied dat de overvloedige regen veroorzaakte dagenlang op haar plek bleef liggen, wat tot een extreme stijging van het waterpeil in de rivieren leidde. En de geografische kwetsbaarheid van rivieren als de Geul, Ahr en Vesder, die in een sterk meanderend en steil uitgesleten dal liggen. Deze steile dalen zijn druk bewoond, maar bieden vrijwel geen mogelijkheid voor waterberging. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld de grote rivieren in Nederland, met haar brede uiterwaarden.
Keijser trok tijdens het noodweer naar Limburg, en enkele weken later met zijn zoon naar België en Duitsland, om de gevolgen van deze ramp vast te leggen. Duidelijk werd toen ook hoe groot de invloed van goede communicatie is in het geval van een calamiteit als deze; letterlijk het verschil tussen leven en dood. Iets wat natuurlijk ook herinneringen aan de ramp van 1953 oproept. En net als na 1953 moet ook nu de vraag gesteld worden hoe om te gaan met deze gebieden; aanpassen, ontruimen of niets doen?
Na het zien van deze misère, wilde Keijser zijn blik richten op de mensen die zich bezighouden met het nadenken over en onderzoeken van oplossingen die ons moeten gaan beschermen tegen de nieuwe klimaatextremen; een teveel of een gebrek aan water. De universiteiten van Delft en Utrecht, alsmede onderzoeksinstituut Deltares, gaven toestemming om verschillende onderzoeken in beeld te brengen. Het viel hem op hoezeer nieuwgierigheid gepaard dient te gaan met een grote hoeveelheid geduld en doorzettingsvermogen, om dit soort wetenschappelijk onderzoek te kunnen verrichten.
In de tentoonstelling worden foto’s uit de verschillende rampgebieden afgewisseld met beeld van verschillende onderzoeken. Naast stilstaand beeld heeft hij ook bewegend beeld gemaakt, en de daaruit voortgekomen film valt te zien op een scherm.
Na een bezoek aan het Watersnoodmuseum maakten dichters Trijntje Keijser (19) en Antoinette van den Berg (77) een gedicht, wat eveneens bij deze tentoonstelling is te zien.
De tentoonstelling is van woensdag 4 oktober tot en met 10 december toegankelijk voor bezoekers van het Watersnoodmuseum .
