Adriaan Duiveman
De strijd tegen het water zit diep in de Nederlandse identiteit. Maar hoe houdbaar is dat beeld als de zeespiegel verder stijgt? Postdoc Adriaan Duiveman van Corvus Historical Consultancy aan de KU Leuven zoekt welke verhalen Nederlanders nog meer vertellen over hun relatie met het water.
"De ‘strijd’ tegen het water is een heel sterk verhaal."
Wat onderzoek je?
Ik onderzoek welke verhalen wij onszelf als Nederlanders vertellen over ons waterverleden en hoe we die inzetten in het klimaatdebat om een bepaald punt te maken. Ik richt me daarbij ook op het gebruik van beelden die met oorlog te maken hebben. De ‘strijd’ tegen het water bijvoorbeeld. Of dijken die ‘verdedigingslinies’ worden genoemd. Johan van Veen, de uitvinder van de Deltawerken, gebruikte dit soort beelden al. En nog steeds brengen deze beelden mensen samen.
Hoe ben je hier terechtgekomen?
Ik heb geschiedenis gestudeerd en ben gepromoveerd op natuurrampen in de achttiende eeuw en de verhalen die mensen erover vertelden. Veel van die rampen waren watersnoden. Zo kwam ik in contact met hedendaagse organisaties die zich bezighouden met waterveiligheid. Dat vond ik erg interessant! Dus toen ik verder historisch onderzoek ging doen, wilde ik dat mijn resultaten relevant zouden zijn voor de waterwereld nu.
Hoe ziet jouw onderzoek eruit?
Als cultuurhistoricus neem ik heel veel historische en hedendaagse bronnen tot me. Ik onderzoek gedichten, literatuur, media, tijdschriften, tv-programma’s, enzovoorts. In die grote chaos probeer ik vervolgens patronen te vinden. Dat zijn de ‘Grote Verhalen’. Bijvoorbeeld het beeld van een ramp als een straf van God of juist als obstakel dat we met technologie kunnen overwinnen.
Verder interview ik nu medewerkers van waterorganisaties over de verhalen die zij vertellen en willen vertellen. Uiteindelijk schrijf ik een advies voor het toepassen van de Grote Verhalen in communicatiebeleid en in musea.
Waarom is jouw onderzoek belangrijk?
Verhalen sturen hoe we als samenleving denken en handelen. Als we onszelf zien als strijders tegen het water, dan handelen we alsof de zee onze vijand is. Dat is een heel sterk verhaal. Het bepaalt wat we wel en niet willen. In dit verhaal voelt ruimte maken voor het water binnen onze dijken als ‘opgeven’ of ‘terugtrekken’. Want in een oorlog geef je geen land prijs.
Tegelijkertijd kunnen we misschien niet overal het water uit het land blijven 'knokken'. Kunnen we daar een ander verhaal vertellen om mensen samen te brengen voor de huidige uitdagingen? De Nederlandse geschiedenis zit vol met voorbeelden van gemeenschappen die leefden mét het water. Ik hoop dat we kunnen leren van de verhalen die zij vertelden.
Wat wil je over 5 jaar hebben bereikt?
Over 5 jaar ben ik nog steeds bezig met hoe het verleden doorwerkt in het heden, maar misschien onderzoek ik dan een ander thema. Ik ben nieuwsgierig of de theorieën over de Grote Verhalen ook werken bij andere maatschappelijke problemen. De woningnood, bijvoorbeeld. Welk verhaal zouden we daar over kunnen vertellen om de crisis op te lossen?
Wil je meer lezen over Adriaan Duiveman of zijn werk?
