Teun Terpstra
De zeespiegel stijgt. Moeten we ons meer zorgen maken over overstromingen? En wat kunnen we doen om ons voor te bereiden? Professor Teun Terpstra van de HZ University of Applied Sciences in Middelburg brengt deze technische en psychologische kennis bij elkaar.
"Je kunt wel alles uitrekenen, maar je hebt ook steun van inwoners nodig."
Wat onderzoek je?
Ik onderzoek hoe we de Zuidwestelijke Delta (Zeeland, de Zuid-Hollandse eilanden en het westelijk deel van Noord-Brabant) veilig en welvarend kunnen houden bij een stijging van de zeespiegel door klimaatverandering. Samen met andere onderzoekers werk ik aan een project waarin vijf onderwerpen worden onderzocht: natuur, economie, zoetwater, veiligheid en maatschappelijk draagvlak. Ik houd me vooral bezig met de laatste twee: wat is het veiligst en hoe zit het met de steun voor maatregelen in de samenleving?
Hoe ben je bij dit onderwerp terechtgekomen?
Ik heb Civiele Techniek gestudeerd aan de Universiteit Twente met een specialisatie in waterbeheer. Toen werd ik onverwacht gevraagd of ik wilde solliciteren op een promotieplek bij de studie Psychologie over hoe mensen de risico’s inschatten van een overstroming. Ik wist niks van psychologie, maar ging toch op gesprek bij professor Jan Gutteling. Het klikte meteen. Jan vond mijn achtergrond in waterveiligheid juist een aanwinst, want van het technische wist hij zelf niet zoveel. Op zijn beurt hielp hij mij op weg in de wereld van de psychologie. Met de combinatie van civiele techniek en psychologie heb ik een unieke expertise te pakken, die ook nog eens actueel is.
Hoe ziet jouw onderzoek eruit?
1. Veilig blijven
Hoe de toekomst er ook uitziet, we moeten iets doen aan onze bescherming tegen het water. Er zijn drie opties: (1) we behouden het huidige systeem van zeedijken, dammen en stormvloedkeringen zolang dat kan bij een stijgende zeespiegel; (2) we sluiten de huidige kustlijn verder af (met name de Oosterschelde en Westerschelde) of bouwen een nieuwe gesloten kustlijn verder in zee; of (3) we halen bestaande stormvloedkeringen, dijken en dammen (deels) weg om met behulp van de natuur een nieuwe kustlijn te vormen. Die opties hebben allemaal voor- en nadelen voor de natuur, economie, veiligheid en het beschikbare drinkwater. In mijn onderzoek proberen we die voor- en nadelen te onderzoeken en slimme combinaties te maken van de verschillende denkrichtingen.
2. Gevoel van veiligheid
In mijn onderzoek probeer ik altijd om veiligheid en de beleving van veiligheid bij elkaar te brengen. Want je kunt wel de wetenschappelijk beste strategie verzinnen om veilig te blijven, als mensen niet geloven dat hun situatie daarmee verbetert, willen ze daar niet aan meewerken.
Daarom meten we met vragenlijsten de steun voor verschillende maatregelen en onderzoeken we welke gedachten en emoties daarbij een rol spelen. Dan blijkt dat emoties vaak belangrijker zijn dan de technische voor- en nadelen van een maatregel. Het is een eng idee om een dijk door te breken of een kering weg te halen, ook als dat volgens onderzoek op de lange termijn veiliger is.
Waarom is jouw onderzoek belangrijk?
Als het over het gevaar van overstromingen gaat, hoor je altijd dat we veilig zijn achter onze dijken. Maar dat is niet het hele verhaal. We weten dat het mis kan gaan en hoeveel slachtoffers er vallen als dat gebeurt. Dijken zijn belangrijk, maar niet altijd de enige of beste oplossing.
Wat wil je over 5 jaar hebben bereikt?
Over 5 jaar wil ik weten welke oplossingen de grootste kans hebben om goed te werken. Het liefst wil ik dan ook al bezig zijn met een test in de praktijk. Dit soort oplossingen kost tijd, dus we moeten er zo snel mogelijk mee oefenen en aan inwoners laten zien hoe ze werken!
Wil je meer lezen over Teun Terpstra en zijn onderzoeksprojecten?
