Olaf Waals
Is wonen en werken op het water de toekomst? Directeur van het Maritiem Research Instituut Nederland (MARIN) Olaf Waals is mede-initiatiefnemer en ambassadeur van het project Floating Future. Hierin onderzoeken wetenschappers uit verschillende vakgebieden de mogelijkheden en voordelen van een drijvende toekomst.
"Over 100 jaar zijn drijvende steden normaal."
Wat onderzoek je?
Floating Future onderzoekt de uitdagingen en voordelen van drijvend wonen en werken op grotere schaal in het Nederlandse rivierenlandschap en in kustgebieden. Drijvende gebouwen bestaan al wel, maar wat gebeurt er als je een hele woonwijk of een stuk haven wil laten drijven? En kun je daarmee tegelijkertijd andere problemen aanpakken zoals de beschikbaarheid van zoetwater of de slechte staat van de natuur?
Hoe ben je hier terechtgekomen?
Ik heb een achtergrond als scheepsbouwer en heb bij MARIN altijd aan offshore-projecten gewerkt. Dat ging om constructies op zee die op één plek stil blijven liggen, zoals olie- en gasprojecten, drijvende windmolens en zonnepanelen, zeewierkwekerijen of niet-varende schepen. Zo’n 10 jaar geleden begon ik die offshore kennis te combineren met andere expertises en die samen in te zetten voor de maatschappij. Sindsdien heb ik altijd aan minstens één ‘drijvend bouwproject’ zoals Floating Future gewerkt.
Hoe ziet jouw onderzoek eruit?
We werken in Floating Future met twaalf PhD’s aan een aantal cases: drijvende woonwijken en havens, overstromingsbestendige gebouwen in polders en werkeilanden op de Noordzee om bijvoorbeeld energie op te slaan van windmolens of om zeewier te kweken. Sommige uitdagingen zijn technisch (zoals de krachten die de zee uitoefent op de constructies), maar andere zijn juridisch (kadasterregels werken niet op het water), financieel (durven banken hierin te investeren?) en sociaal (willen mensen hier wel wonen?).
Ik vind het fascinerend om met die verschillende expertises samen te werken aan een totaaloplossing. Daarvoor organiseren we bijvoorbeeld ‘climate café’s’ om op locatie met elkaar het gesprek aan te gaan. Het kost tijd om elkaar te begrijpen, maar het is ook nodig, want dan kom je verder. Dan staan techniek, ecologie en regelgeving niet meer tegenover elkaar, maar ontstaan de mooie innovaties waarbij ze elkaar versterken.
Waarom is jouw onderzoek belangrijk?
We hebben 1000 jaar dijken gebouwd en water weggepompt. Nu is de vraag: kunnen we ook op een andere manier met water leven? Het is grappig: zodra ik aan mensen vraag of ze in een drijvende stad willen wonen, vragen ze of dat wel veilig is. Terwijl we nu voor een groot deel onder zeeniveau wonen! Dat vindt iedereen normaal, terwijl we een geschiedenis hebben van ontelbaar veel overstromingen.
De toekomst zal meer ruimte voor het water vragen. Daarbij willen we heel veel doen op een klein stukje land. Ik hoop dat we met drijvende bouwwerken dat land driedubbel kunnen gebruiken: voor de natuur én voor huizen én voor de opslag van zoetwater. Het is daarbij zoeken naar de balans tussen ambitieuze plannen en wat haalbaar is. Ik vind het in ieder geval heel motiverend om hieraan te werken.
Wat wil je over 5 jaar hebben bereikt?
Over 5 jaar zijn de onderzoeken van Floating Future afgerond. Ik hoop dat we dan voldoende kennis hebben verzameld dat steden concrete plannen kunnen maken voor wonen en werken op water. Ik geloof dat we over 100 jaar drijvende steden net zo normaal vinden als wonen in onze polders nu.
Wil je meer lezen over het project Floating Future of Olaf Waals?
