Afsluitdijk op de schop


De Afsluitdijk Foto: C Messier – CC BY-SA 4.0

Nieuwe dijkbekleding, uitbreiding spuisluizen en creëren coupure

Rijkswaterstaat neemt de Afsluitdijk tussen Noord-Holland en Friesland de komende jaren flink onder handen. De 32 kilometer lange dijk wordt verhoogd, krijgt nieuwe bekleding, het spuisluizencomplex wordt uitgebreid en er komt een coupure om de verbinding tussen de Waddenzee en het IJsselmeer te herstellen voor trekvissen. In 2022 moet het karwei geklaard zijn.

De aanleg van de afsluitdijk (1920-1933) was destijds een belangrijke stap in de bescherming van Nederland tegen het water, een strijd die nooit stopt. De zeespiegel stijgt en in de toekomst krijgt Nederland vaker te maken met extreem weer. Daarbij stroomt er vanuit de binnenwateren steeds meer overtollig water het IJsselmeer in. Aanleiding voor Rijkswaterstaat om samen met het consortium Levvel de waterveiligheid te vergroten door de dijk én de sluizen sterker te maken.

Aan de kant van de Waddenzee wordt de dijk verhoogd en met nieuwe bekleding versterkt. Daarbij worden special voor de afsluitdijk ontwikkelde innovatieve betonnen elementen (Levvelblocs) gebruikt. De blokken wegen 6500 kilo per stuk, zijn bijzonder sterk, hebben een golfremmende werking en zijn eenvoudig te plaatsen. In Harlingen worden per dag 100 van die blokken gemaakt en naar de afsluitdijk vervoerd. Vanaf een kraanponton worden in totaal zo’n 75.000 Levvelblocs geplaatst.

Grotere uitwateringssluizen
Om het achterland te beschermen tegen de kracht van het water worden de spuisluizen – bedoeld om het overtollige water van het IJsselmeer bij eb op de Waddenzee te lozen – versterkt. Ook worden er twee stormvloedkeringen gebouwd. Het sluiscomplex bij Den Oever wordt uitgebreid met nieuwe spuisluizen in de tusseneilanden. Zo kan meer water worden afgevoerd naar de Waddenzee.

Bij een hoge waterstand is spuien niet mogelijk. Daarom bouwt Levvel in Den Oever twee grote pompgemalen. De pompen gebruiken heel weinig energie en zijn ‘visvriendelijk’. De energie voor de pompen wordt duurzaam opgewekt door een 2.7 hectare groot zonnepanelenpark bij Den Oever. De afsluitdijk zou door deze maatregelen tot tenminste 2050 de kracht van het water moeten kunnen weerstaan.

Vismigratie
Om de verbinding tussen de Waddenzee en het IJsselmeer te herstellen voor trekvissen legt De Nieuwe Afsluitdijk – een samenwerkingsverband van de provincies Fryslân en Noord-Holland en de gemeenten Súdwest-Fryslân, Hollands Kroon en Harlingen – een vismigratierivier aan. Dit is een vier kilometer lange vispassage met daaromheen een ecologisch gebied, toegankelijk voor bezoekers. Levvel maakt ten behoeve van die vismigratierivier een coupure in de Afsluitdijk.

De Afsluitdijk is destijds grotendeels met mankracht gebouwd. De basaltblokken werden steen voor steen op hun plaats gelegd en daarbij waren toen zo’n 5000 arbeiders betrokken. Ook nu zorgt het werk aan de Afsluitdijk voor werkgelegenheid. In de piekperiode werken er zo’n 800 mensen aan de versterking van de dijk en de uitbreiding van het spuisluizencomplex

Uitkijktoren op de Afsluitdijk, foto: Directdevice - CC BY-SA 4.0

Beleven
De Afsluitdijk is een beschermende waterkering en een verbinding tussen twee provincies. Tegelijkertijd is het een uniek gebied dat veel wordt bezocht door toeristen. Om bezoekers beter van dienst te zijn, komt er een extra fietspad aan de kant van de Waddenzee, over de volle 32 kilometer lange dijk. De ruimte rondom het karakteristieke monument van Dudok wordt verbeterd en beter toegankelijk gemaakt voor het publiek. De voetgangersbrug wordt verplaatst en bij Kornwerderzand komt een wandelroute waar voetgangers naar de vismigratierivier kunnen wandelen.

Samenwerkingsverband De Nieuwe Afsluitdijk heeft ook het in maart 2018 geopende Afsluitdijk Wadden Center ontwikkeld. Het centrum belicht geschiedenis en toekomst van Afsluitdijk en Waddenzee. Bezoekers kunnen in het center het verloop van Project Afsluitdijk volgen via dronebeelden, animaties, modellen en foto’s. Ook worden er bootexcursies verzorgd.

Project Afsluitdijk gaat eind 2018 van start en wordt in 2022 afgerond.

(Bron: Rijkswaterstaat)