Deltaprogramma moet Nederland beschermen tegen overstroming


Stroomlijn Duursche Waarden van de IJssel
Foto: Con Mönnich – beeldbank rws

Lage ligging en stijgende zeespiegel maken Holland kwetsbaar

Nederland beschermen tegen overstromingen en behoeden voor een tekort aan zoet water of andere gevolgen van extreem weer. Dat is het doel van het Deltaprogramma. Het Deltaprogramma is een nationaal programma waarin Rijksoverheid, provincies, waterschappen, gemeenten en maatschappelijke bedrijven en organisaties met veel kennis over water de krachten bundelen.

Na de watersnoodramp van 1953 heeft de overheid maatregelen genomen om het land beter te beschermen tegen overstromingen. Zo zijn in de vorige eeuw afspraken gemaakt over de hoogte van de dijken en het beheer van de kust. Anno nu zijn de omstandigheden anders. De zeespiegel stijgt, de bodem daalt, het gaat waarschijnlijk vaker en harder regenen én de temperatuur stijgt.

Als Nederland nu zou overstromen, komt volgens cijfers van Rijkswaterstaat 60 procent van het land, waaronder de grote steden, onder water te staan. Aangezien er nu veel meer mensen in Nederland wonen dan in 1953 zou een watersnoodramp nu meer slachtoffers maken dan de watersnoodramp van 1953 en enorme economische schade veroorzaken.

Vooruit kijken
Daarom is het volgens de overheid zaak om vooruit te kijken. Ver vooruit. ‘Dit keer bedenken we geen maatregelen na een ramp, maar proberen we een ramp te voorkomen’, aldus Rijkswaterstaat in een toelichting op het Deltaprogramma. ‘We doen nu wat nu nodig is. We hebben aanvullende maatregelen klaarliggen voor het geval deze in de toekomst nodig zijn.’

Het Deltaprogramma is continu in beweging. Elk jaar op Prinsjesdag verschijnt een nieuwe editie waarin vooruit gekeken wordt naar volgende jaren. Daarbij wordt per gebied gekeken wat het beste is, en dan gaat het niet alleen om het voorkomen van overstromingen, maar ook om ervoor te zorgen dat er altijd voldoende zoet water is.

Het Deltaprogramma gaat uit van concrete plannen en biedt een doorkijkje naar (grote) investeringen die na 2050 aan de orde zijn. Om de uit te voeren plannen te kunnen betalen, is er het Deltafonds. De plannenmakers hebben per jaar – in ieder geval tot en met 2031- een gemiddeld budget van 1,2 miljard euro tot hun beschikking.
Verantwoordelijk voor de totstandkoming en uitvoering van het Deltaprogramma is de Deltacommissaris. Vanaf 1 januari 2019 is dat Peter Glas. Hij volgt Wim Kuijken op die dan met pensioen gaat. Glas (62) studeerde wis- en natuur-wetenschappen en Nederlands recht in Leiden. Daarna heeft hij onder meer bij het Waterloopkundig laboratorium in Delft (nu Deltares) en bij het directoraat-generaal Milieu van het voormalig ministerie VROM gewerkt.

Kennisprogramma
In het kader van het Deltaprogramma wordt continu gewerkt aan innovatie en ontwikkeling van kennis. Het Deltaprogramma werkt daarvoor in het Nationale Kennis- en Innovatieprogramma Water en Klimaat samen met de departementen van Milieu en Economische Zaken, Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer (Stowa), de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO), het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI), het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), technologisch instituut Deltares, Nederlandse Organisatie voor natuurwetenschappelijk onderzoek (TNO), onderzoekinstituut Alterra, universiteiten en de Topsector Water & Maritiem.

Ook het bedrijfsleven speelt een belangrijke rol in het waterbeheer van de toekomst. Om het werken aan waterveiligheid en zoetwatervoorziening efficiënt, goedkoop en aantrekkelijk te maken is innovatie heel belangrijk. Innovatie in de vorm van onder meer ‘slimme’ dijken vol sensoren, klimaatbuffers, opslag van zoet water in de bodem en waterberging op daken om regenwater tijdelijk vast te houden en op een rustig moment af te voeren.

Exportproduct
Het Deltaprogramma is inmiddels ook een exportproduct geworden. Wereldwijd geniet de Dutch Delta Approach grote belangstelling. Verschillende landen hebben de hulp van de Nederlandse overheid en het bedrijfsleven ingeroepen om de aanpak van het Deltaprogramma toe te passen voor hun eigen opgaven. Door wereldwijd voorloper te blijven op het gebied van watermanagement kan Nederland ‘waterrobuust’ en klimaatbestendig gemaakt worden.

(Bron: Rijkswaterstaat)