De basaltzuiltjes, of stroomgatpaaltjes, zijn essentieel in het project ‘Stroomgaten 1953’, ze vormen de sleutel voor de link ‘nu-toen’:

Buiten, bij de Paaltjes op de dijken

De paaltjes komen boven op de dijk te staan, precies daar waar in 1953 een stroomgat zat: doorbraken zo diep dat het water er dag en nacht door de polders in- en uitstroomde. Het waren dan ook de moeilijkst te dichten gaten en staan symbool voor de verwoestingen door de Stormvloed. In de ‘Atlas van de watersnood 1953’ wordt het onderzoek naar de stroomgaten beschreven; in het hele rampgebied waren er, inclusief Texel, in totaal 96 stroomgaten.

De betekenis van de stroomgatpaaltjes zelf is drieledig:

1 # Ze markeren een belangrijke gebeurtenis in onze vaderlandse geschiedenis, de Watersnood van 1953; een van de 50 vensters van de canon.
2 # Voor hen die de ramp hebben meegemaakt, of hun familie, zijn de stroomgatpaaltjes ook plekken van herinnering; lieux de mémoire.
3 # Dit lieux de mémoire is ook een maning: dat dit nooit meer mag gebeuren; de zorg voor onze dijken heeft onbetwist prioriteit.

Onze dijken voldoen allemaal aan de Waterwet (2017), robuust en sterk; niets herinnert nog aan de verwoestingen door de Stormvloed ‘53. Met de paaltjes beogen we die onzichtbare schade van de Stormvloed uit 1953, voorstelbaar, ‘zichtbaar’ te maken: Hier, staande bovenop de dijk, wetende dat hier in 1953 een stroomgat zat, kan men zich in gedachten de situatie in februari 1953 voorstellen.

Binnen, in het Watersnoodmuseum.

Het project Stroomgaten 1953 omvat meer, maar de paaltjes zijn hierin essentieel: Zo is voor in het Watersnoodmuseum een wandkaarten-nis bedacht waarin een wandgrote kaart met de situatie van 1953 centraal staat. Op deze kaart staan alle stroomgaten en ondergelopen polders. Vanaf een bedieningspaneel is de kaart op eenvoudige wijze interactief: via een knopje kan elk van de 96 stroomgaten apart aangelicht worden. De geïnundeerde polders staan erop met hun historische namen, evenals de data waarop de verschillende stroomgaten gesloten werden en de polders weer droog stonden.
Per gemeente wordt het aantal slachtoffers vermeld.
In deze wandkaarten-nis komt onder meer een beeldscherm waarop de eerste en tweede vloed van 1 februari ’53 worden gesimuleerd. Voorts wordt de schade rond de Noordzee, in België en Engeland, en op zee de schipbreuken, in kaart gebracht.
Als sluitstuk komt het Deltaplan, zij het hier summier, aan de orde.

Van buiten naar binnen; van ‘nu’ terug naar ‘toen’; 1953.
Het lokale verhaal over de watersnood wordt per stroomgat, digitaal ontsloten via stroomgat.nl welke URL op elk paaltje staat. Met een smartphone kunnen direct van de website van het Watersnoodmuseum de bij elk paaltje horende beelden en verhalen van februari ’53 worden opgeroepen; de situatie van toen nog komt zo nog dichterbij; wordt hierdoor nog beter voorstelbaar.

Voor de plaatselijke Heemkundekringen en Historische verenigingen, is dit tevens de mogelijkheid ook hun verhalen via stroomgat.nl ter plekke te tonen. Waarmee deze grote openluchttentoonstelling van het Watersnoodmuseum, ook de openluchttentoonstelling van deze lokale organisaties wordt.