Juli 2022 – Plastic-afval op smeltende Noordpool

Wie denkt dat het Noordpoolgebied zo afgelegen en ongerept is dat daar geen plastic in zee ligt, komt bedrogen uit. Ook op het koude en noordelijk gelegen Spitsbergen liggen de strandjes er vol mee. Deelnemers aan de internationale SEES-expeditie raapten er tassen vol plastic afval, variërend van emmers en afwasborstels tot een speelgoedvliegtuigje, jerrycans en plastic flessen. Onderzoeker Jim Boonman van de VU in Amsterdam: ‘Wij vinden dit op één van de meest afgelegen plekken op de wereld, terwijl daar nooit mensen komen. Dat baart me zorgen.’

Als het plastic niet wordt opgeruimd, valt het uiteen in kleine stukjes: microplastics. Deeltjes die zo klein zijn dat ze met het blote oog onzichtbaar zijn. Maar niet weg. Boonman: ‘Plastic materiaal verdwijnt niet, het wordt alleen maar kleiner en kleiner. En het hoopt zich op in ons milieu.’

Gemiddeld 80 procent van het plastic afval in zee is van het land afkomstig. De overige 20 procent komt van schepen. Plastic-onderzoeker Eelco Leemans: ‘Maar hier in het Noordpoolgebied is die verhouding andersom. Het overgrote deel komt hier van schepen, dus van visserij en toeristische- of vrachtschepen.’

Plastic wordt nu nog doorgaans gemaakt van aardolie, en daar moet de wereld omwille van het klimaat vanaf, zegt onderzoeker Janneke Krooneman van de Rijksuniversiteit Groningen. Er bestaat al jaren bioplastic, maar niet alle vormen daarvan zijn goed afbreekbaar in de natuur, vertelt ze. Krooneman zet in op bioplastics die helemaal bestaan uit organisch materiaal: ‘Ik denk dat het nog wel een poosje duurt, maar er wordt ontzettend veel onderzoek naar gedaan. Ik verwacht wel dat in de komende jaren heel grote stappen gezet kunnen worden.’

Droogte
Terwijl door klimaatverandering het ijs op de Noordpool in rap tempo smelt, zorgt de opwarming van de aarde in Europa voor droogte.  De ergste hitte mag dan voorbij zijn, de droogte houdt aan. Voor de akkerbouw in Zeeland zijn het spannende tijden. Waterschap Scheldestromen schetst een rampscenario: ‘De weersomstandigheden zijn extreem. Op dit moment is Zeeland de provincie met het grootste neerslagtekort.’ In sommige grote rivieren is het waterpeil dusdanig gezakt dat binnenvaartschippers genoodzaakt zijn veel minder vracht te laden om zo de diepgang van hun schip te beperken.

In Spanje, Portugal, Frankrijk, Turkije, Kroatië en Italië zorgt de combinatie van hoge temperaturen en aanhoudende droogte voor enorme bosbranden. Duizenden hectares natuur zijn in vlammen opgegaan en duizenden toeristen werden geëvacueerd.  Klimaatverandering is een belangrijke oorzaak, zegt Guido van der Werf, fysisch geograaf aan de Vrije Universiteit. ‘Het is simpel. Als het warmer is en droger zijn de omstandigheden beter voor vuur.’

Zonneauto
In de vervoerswereld gaat de innovatie gestaag verder. Nederlands nieuwste automerk Lightyear brengt een grote elektrische gezinsauto op de markt die – zo belooft de fabrikant – maandenlang alleen op zonne-energie rijdt. Dit dankzij vijf vierkante meter aan gepatenteerde dubbel gebogen zonnepanelen op neus, dak en achterkant van de wagen. De eersteling van Lightyear is met een prijskaartje van 250.000 euro niet voor iedereen weggelegd. Voor minder rijke stervelingen wil Lightyear in 2025 een kleiner model op de markt brengen voor zo’n 30.000 euro.

De NS voert testritten uit met een razendsnelle nieuwe trein. Het aanstaande paradepaardje van NS rijdt op windenergie, stoot geen CO₂ uit, heeft een warmtewisselaar en Led-verlichting.  Innovatie ook in de visserij. Mosselkotter Luctor et Emergo uit Bruinisse is de eerste mosselkotter die is uitgerust met een diesel-elektromotor. De uitstoot van het schip is door de ombouw met een factor twintig gedaald.

Record
Bijna de helft van de elektriciteit die Nederlanders in juni verbruikten, is duurzaam opgewekt. Dat is een record, meldt energiebedrijf Zonneplan. Volgens de onderneming is het record vooral te danken aan zonneparken en zonnepanelen op daken.

In de categorie opmerkelijk: Viervoudig wereldkampioen Sebastian Vettel neemt na het einde van dit seizoen afscheid van de Formule 1. Niet alleen omdat hij meer tijd met zijn familie door wil brengen maar ook omdat hij zich zorgen maakt om het klimaat. ‘De mensheid staat voor de grootste uitdaging ooit. Als we deze race niet winnen, dan zal de aarde blijven draaien. Maar zonder ons.’

Bronnen: pzc, nos.nl, NRC>Klimaat, nu.nl, rvo.nl