Mei 2022 – Aardappelen wijken voor wijnranken
Apostelhoeve en wijngaarden op de Louwberg bij Maastricht, een van de oudste wijngoederen (1970) in Nederland, foto: Kleon3 – CC BY-SA 4.0
Nederland gaat gebukt onder één van de droogste voorjaren ooit. Boeren waarschuwen voor voedseltekorten nu een deel van de oogst dreigt te mislukken. De opwarming van de aarde biedt de landbouw – met name de akkerbouw – echter ook kansen. De aardappel raakt in het nauw, maar de druif gedijt anno 2022 prima in Nederland. De wijnboer, die klaagt niet.
De druiven van Johan van de Velde van Wijnhoeve De Kleine Schorre in Dreischor groeien prima. Hier is de droogte geen probleem. ‘De wortels van druivenplanten kunnen als het moet tientallen meters de diepte in groeien, op zoek naar water. Bij ons is dat 1,5 á 2 meter, daar vinden ze grondwater.’ Waar veel Nederlandse boeren klagen over de droogte heeft Van de Velde met zijn druiven nergens last van. ‘Wij zijn zo’n beetje de enigen in Nederland die gebaat zijn bij klimaatverandering’, zegt de wijnboer half ernstig, half grappend.
Van de Velde maakte 21 jaar geleden de overstap van de akkerbouw naar de wijnbouw en dat heeft hem geen windeieren gelegd. Dat geldt ook voor collega-wijnboeren in Nederland. In 2016 waren dat er 94, in 2021 groeide het aantal naar 171. Wordt Nederland de komende decennia een soort Frankrijk en zullen wijnranken en andere gewassen het akkerlandschap gaan domineren zoals mais, graan en aardappelen dat nu doen?
Metamorfose
Zeker is dat er in de toekomst veel gaat veranderen, zegt Daan Verstand die namens de universiteit van Wageningen onderzoek doet naar het effect van klimaatverandering op de Nederlandse akkerbouw. ‘Het zal er anders gaan uitzien. Druiven kunnen we vaker gaan zien, maar denk ook aan eiwitgewassen als sojabonen en veldbonen. En sorghum, een graansoort die goed kan gedijen in ons toekomstige klimaat.’
De andere kant van de droogtemedaille is de kans op mislukte oogsten in de traditionele Nederlandse landbouw. Landbouworganisatie ZLTO – de vereniging van en voor 12.000 boeren en tuinders in Zeeland, Noord-Brabant en Zuid-Gelderland – luidt de noodklok over de voorjaarsdroogte. ‘Er is al veel gezaaid en die zaden blijven nu droog in de grond. Zo komt er niet genoeg betaalbaar en veilig voedsel’, aldus ZLTO-bestuurslid Janus Scheepers.
Droogte in de lente wordt volgens klimaatexpert Peter Siegmund in de toekomst steeds gebruikelijker. ‘Dit komt door een stijging van de verdamping. De hoeveelheid neerslag is nauwelijks veranderd. De toegenomen verdamping is weer het gevolg van de toegenomen hoeveelheid zonnestralen en de stijging van de temperatuur.’
Duurzaam vliegen
Het woord ‘vliegschaamte’ kan weer worden geschrapt uit de Hollandse woordenschat. De rijen voor de incheckbalies van luchthaven Schiphol zijn lang, de vluchten talrijk. Tegelijkertijd wordt werk gemaakt van verduurzaming van de luchtvaart. De KLM heeft een wedstrijd duurzaam vliegen bedacht en zegt fors te gaan investeren in elektrisch vliegen op korte lijnvluchten en het gebruik van waterstof als duurzame brandstof voor vliegtuigen.
Volgens de milieubeweging, bewonersgroepen en een deel van de politiek is het allemaal veel te laat. Zij willen krimp en het instellen van een hogere vliegtaks. De milieubeweging pleit al jaren voor btw op vliegtickets en accijns op kerosine. Dat vliegen duurder gaat worden – en daarmee de vliegdrempel hoger – staat voor Karel Bockstael van de KLM vast. ‘Over tien jaar kun je niet meer voor een tientje met budgetmaatschappijen naar Barcelona. De vraag naar vliegen zal afnemen.’
De vraag naar elektrische auto’s neemt toe. Van de rijks-subsidiepot voor de aanschaf van nieuwe elektrische personenauto’s is van het jaarbudget van 71 miljoen voor 2022 nog maar 11.290 euro beschikbaar. Ook bij het subisidiepotje dat bedoeld is om de aankoop van een tweedehands elektrische auto te stimuleren is de bodem in zicht. Steeds meer grote autofabrikanten richten het vizier op omschakeling van modellen met brandstofmotoren nar elektrisch aangedreven auto’s.
Koolstofkluizen
In de categorie opmerkelijk: schorren blijken koolstofkluizen eerste klas. Volgens onderzoek van het Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ) houden moerasgebieden als schorren in Ooster- en Westerschelde vijf keer meer CO2 vast dan bos en 500 keer meer dan oceaan. Onderzoeker Tjeerd Bouma: ‘Zoetwatermoeras is een CO2-kampioen.’ Waarvan akte.
Bronnen: pzc, nos.nl, NRC>Klimaat, nu.nl, rvo.nl
