November 2021 – Water als duurzame warmtebron
Ontbossing in Venezuela voor weidegrond, foto: Christiane Pelda – CC BY-SA 3.0
Naast waterstof duikt water steeds vaker op als mogelijke duurzame warmtebron. Op Vlieland worden binnenkort 39 woningen duurzaam verwarmd en daarbij speelt – in combinatie met zonnecollectoren – een onder een sportveld uitgegraven groot waterbassin een belangrijke rol. De gemeente Schouwen-Duiveland doet onderzoek naar de mogelijkheden om het water uit de kreek Kaaskenswater te gebruiken voor een warmtenet waarmee de Zierikzeese buitenwijk Malta gasloos verwarmd kan worden.
Vlieland is één van de proeftuinen waar geëxperimenteerd wordt met nieuwe technieken. De gemeente heeft daar samen met de bewonerscoöperatie en duurzaamheidsorganisatie Urgenda een bijzonder plan ontwikkeld. Een ondergronds waterbassin gaat daar dienstdoen als warmtebuffer. In de zomermaanden wordt het water in dat bassin verwarmd door onder meer zonnecollectoren. Geavanceerde isolatie zorgt ervoor dat het water niet afkoelt. Tijdens de wintermaanden kan het warme water benut worden om woningen te verwarmen.
Antoine Maartens van Urgenda is enthousiast over ‘Vlielandse manier’. ,,Je kunt deze oplossing ook op heel veel andere plekken in ons land toepassen. Denk aan al die grote parkeerterreinen bij flats. En wat te denken van de 29.000 sportvelden in Nederland’’. Ineke Weber van de bewonerscoöperatie is al net zo geestdriftig. ,,Als ik met de boot langs de Eemshaven vaar en ik zie de smerige rook die daar uit de schoorstenen komt, dan ben ik blij dat mijn huis komend voorjaar wordt verwarmd door die gloednieuwe installatie daar aan de overkant.’’
Drijvende zonnepanelen
Een andere techniek waarmee proeven worden gedaan is de inzet op de Noordzee van drijvende zonnesystemen. In het Oostvoornse Meer is door onderzoeksorganisatie TNO zo’n systeem met flexibele zonnecellen op grote luchtmatrassen geïnstalleerd. Vooral de combinatie met windparken op zee wordt als kansrijk gezien. De ruimte tussen offshore windturbines is verboden voor grote schepen. De zonne- en windenergie kan met dezelfde stroomkabel aan land worden gebracht. Projectleider Wim Soppe: ,,Een kilometer stroomkabel op zee kost miljoenen euro’s. Als je de ruimte tussen windmolens op zee voor de helft met dit soort systemen zou benutten, kun je de productie van die windmolenparken verdubbelen.’’
Op dit moment wordt op verschillende plekken zonne-energie opgewekt op binnenwateren, maar daar is de ruimte beperkt, net als op de grond of op daken. Soppe: ,,Het wordt als minder wenselijk gezien om zonnepanelen in de natuur neer te leggen. Er is nog wel potentie om meer daken te benutten, maar dat gaat langzaam en mondjesmaat. Op zee kun je snel grote slagen maken.”
Klimaattop
Over de in Glasgow gehouden klimaattop zijn de meningen verdeeld. Deelnemers zien de uitkomsten als een stap voorwaarts maar volgens critici ontbreekt het aan een echte doorbraak. Afgesproken is dat er minder steenkool gebruikt gaat worden en dat overheden zoveel mogelijk willen afzien van overheidssubsidies op fossiele brandstoffen.
‘Glasgow’ herbevestigt verder dat de opwarming van de aarde moet worden beperkt tot anderhalve graad ten opzichte van het pre-industriële niveau. Er is ook gesproken over ontbossing. Honderden landen, waaronder Nederland, hebben een akkoord bereikt om daar nog dit decennium mee te stoppen. De landen trekken daarvoor miljarden uit. Bosrijke landen als Brazilië, Rusland, Canada en Indonesië steunen de afspraken over het stoppen met ontbossing.
Er is eveneens eenduidigheid over de spelregels. Na de klimaattop in Parijs in 2015 was nog onduidelijk hoe landen elkaars vorderingen kunnen meten. Wat mag wel en wat niet. De wereld tuigt na Glasgow een systeem op waarin emissierechten kunnen worden verhandeld. Dit beloont landen die al vroeg hun klimaatdoelen halen. Verder erkennen rijke landen dat ze meer moeten doen om arme landen te helpen. Dat is tot nu toe – zo is ruiterlijk toegegeven – te weinig gebeurd.
Minder lawines
Klimaatverandering zorgt meestal voor donkere doemscenario’s, maar soms is er een relatief lichtpuntje. De opwarming van de aarde blijkt volgens een studie van Franse en Zwitserse wetenschappers een verrassend ‘bijeffect’ te hebben: er ontstaan minder sneeuwlawines. Lagere delen van bergen zijn veiliger geworden omdat er minder sneeuw ligt. Waarvan akte.
Bronnen: PZC, nos.nl, NRC>Klimaat, nu.nl
