Maart 2023 – Schonere oceanen binnen handbereik
Goed nieuws: het is mogelijk de vervuiling van rivieren en oceanen met plastic radicaal terug te dringen. Dat zegt de Oekraïense onderzoeker Maryna Strokal. De Brusselse Green Deal koerst op halvering van de watervervuiling. Strokal legt de lat een stuk hoger. Zij mikt op het terugdringen van microplastics in het water met 85 procent voor 2050.
Strokal: ‘Er kan veel. Denk aan betere afvalverwerking, halvering van onze consumptie van niet-duurzame spullen en een betere aanpak van het zwerfvuil.’ Wereldwijd is – als we ons best doen – volgens de onderzoeker aan het einde van deze eeuw zelfs 95 procent van de watervervuiling te voorkomen. Dat klinkt als een welkome aanvulling op een deze maand gesloten wereldwijd oceanenverdrag van de Verenigde Naties (VN).
Cruiseschip MSC Splendida in Geirangefjord, Noorwegen. Foto: W. Bulach – CC BY-SA 4.0
Bescherming
Het verdrag – het resultaat van een kleine 20 jaar praten en onderhandelen – moet ervoor gaan zorgen dat in 2030 tenminste 30 procent van de oceanen beschermd is. Nu is dat nog maar 1,2 procent. De oceanen leveren niet alleen de helft van onze zuurstof, maar staan ook aan het begin van veel voedselketens. Ze zijn dus letterlijk van levensbelang. Milieuorganisatie Greenpeace is enthousiast: ‘Het verdrag is een teken dat in een verdeelde wereld de bescherming van de natuur en de mensen het kan winnen van geopolitiek.’
Het verdrag gaat grenzen stellen aan visserij en scheepvaart zodat door overbevissing, vervuiling en klimaatverandering aangetaste natuur zich kan herstellen. Er komt een nieuwe VN-organisatie die te beschermen gebieden gaat aanwijzen. Het is de bedoeling dat landen of bedrijven die in die beschermde gebieden activiteiten willen ontplooien eerst een milieueffectrapportage moeten maken en deze de VN moeten aanbieden.
Ook de zeevaart moet vergroenen. Voor het eerst in de geschiedenis komen er regels voor het verduurzamen van de internationale scheepvaart. In de Wet Schone Vaart wordt een plafond gesteld aan de maximale hoeveelheid CO2 die de zeevaart mag uitstoten. Uiteindelijk moet dat in 2050 leiden tot 80 procent minder uitstoot. De nieuwe regels gelden voor alle schepen van 5000 ton en meer, en dat zijn er veel. Europarlementariër Vera Tax (PvdA): ‘Negentig procent van alles wat wij als consumenten dagelijks gebruiken komt per containerschip.’
Vliegen met duurzame kerosine is voorlopig nog een luchtkasteel. Er zijn simpelweg niet voldoende grondstoffen in Nederland en Europa om aan de toekomstige vraag naar duurzame vliegtuigbrandstof te voldoen, stelt het Nederlands Lucht- en Ruimtevaartcentrum (NLR). Met de vergroening van het wegverkeer gaat het harder. Er komen steeds meer betaalbare elektrische auto’s – gezinsauto’s die nog geen 25.000 euro kosten – op de markt. Een buitenlandvakantie wordt voor elektrische rijders ook steeds beter haalbaar. In Europa moeten binnen vijf jaar langs alle snelwegen om de 60 kilometer laadpunten zijn.
Boze bioboeren
Biologische boeren zijn de torenhoge consumentenprijzen voor hun producten zat. Volgens Biohuis, de belangenorganisatie voor biologische boeren, zijn de prijsverschillen tussen biologisch en niet-biologisch te groot. Boeren roepen supermarkten op genoegen te nemen met een kleinere winstmarge. ‘In de winkel is biologisch soms dubbel zo duur, terwijl de verkoopprijs voor de boer maar een paar dubbeltjes hoger is’, zegt akkerbouwer en oprichter van de Vegetarische Slager Jaap Korteweg.
Biohuis roept supermarkten op de marge voor biologische producten gelijk te trekken met die voor niet-biologische producten. Korteweg: ‘Op korte termijn kost dit de supermarkten geld, maar ze zouden dit kunnen compenseren door meer marge te maken op ongezonde of niet-duurzame producten. Biohuis roept verder op tot afschaffing van de btw op biologische producten. ‘Het gaat ons om de verantwoordelijkheid van supermarkten en om gezond voedsel op de lange termijn.’
Brief
Het stikstofbeleid blijft de gemoederen bezighouden. De roep om een radicaal andere koers wordt, mede door de monsterzege van de Boer Burger Beweging (BBB) bij de provinciale- en waterschapsverkiezingen, steeds luider. Eurocommissaris Virginijus Sinkevicius maant Nederland in een brief om zich te houden aan de Europese afspraken over bescherming en herstel van de natuur. Sinkevicius waarschuwt dat vermindering van de stikstofuitstoot via staatssteun, bijvoorbeeld door boeren uit te kopen of te helpen met verduurzamingsmaatregelen, er niet toe mag leiden dat elders meer uitstoot wordt toegestaan.
Bronnen: pzc, nos.nl, NRC>Klimaat, nu.nl, rvo.nl
